ﻃﺮح ﺗﻮﺟﻴﻬﻲ اﺣﺪاث ﺑﺎغ ﭘﺴﺘﻪ (ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ 200 ﻫﻜﺘﺎر)

ﻣﻘﺪﻣﻪ:

درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ(اﻳﺮاﻧﻲ) ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ Pistacia vera ﻣﻨﺸﺎء اﻳﺮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ و در ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ ﻛﺸﻮر ﺣﻮاﻟﻲ ﺳﺮﺧﺲ ﺑﺼﻮرت ﺟﻨﮕﻠﻬﺎی اﻧﺒﻮه دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ آن ﻧﻴﺰ از واژه ﻓﺎرﺳﻲ ﭘﺴﺘﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻛﺘﻴﺒﻪ ﻫﺎی ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ و ﺗﻮارﻳﺦ ﻣﻮﻳﺪ اﻳﻴﻦ ﻣﻄﻠﺒﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﺷﺖ درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼﻮل آن از ﺣﺪود ﭼﻬﺎر ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ در اﻳﺮان ﻣﺮﺳﻮم ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮔﻴﺎه ﺷﻨﺎﺳﻲ:

درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ اﺳﺖ دو ﭘﺎﻳﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻠﻬﺎی ﻧﺮ و ﻣﺎده ﺟﺪا از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و روی دو درﺧﺖ ﻣﺠﺰا ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﺗﻠﻘﻴﺢ ﮔﻠﻬﺎی ﻣﺎده ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎد اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد. رﻳﺸﻪ درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ ﻣﺤﻮری و ﻋﻤﻮدی اﺳﺖ و ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺶ از دو ﻣﺘﺮ در داﺧﻞ ﺧﺎك ﻓﺮو ﻣﻲ رود. ﻗﺪرت ﺗﻮﻟﻴﺪ رﻳﺸﻪ ﻓﺮﻋﻲ در درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻧﺘﻬﺎی رﻳﺸﻪ اﺻﻠﻲ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد,

ﻗﺒﻞ از ﺗﻮﻟﻴﺪ رﻳﺸﻪ ﻓﺮﻋﻲ, درﺧﺖ در اﺛﺮ ﻧﺮﺳﻴﺪن آب و ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه و از ﺑﻴﻦ ﻣﻲ رود زﻳﺮا رﻳﺸﻪ ﻫﺎی ﻣﻮﺋﻴﻦ (ﺗﺎرﻫﺎی ﻛﺸﻨﺪه) در اﻧﺘﻬﺎی رﻳﺸﻪ ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﺑﻬﻤﻴﻦ ﻋﻠﺖ اﻏﻠﺐ ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺬر ﭘﺴﺘﻪ در ﻣﺤﻞ اﺻﻠﻲ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ اﺣﺘﻴﺎﺟﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﺋﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ در ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﻞ ﻧﻬﺎل ﭘﺴﺘﻪ, ﺣﺪود %60 از ﻧﻬﺎﻟﻬﺎی ﺟﻮان ﺧﺸﻚ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻃﻮﻳﻞ ﺷﺪن رﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻋﻤﺎق زﻣﻴﻦ ﻓﺮورﻓﺘﻪ و ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺮﻃﻮب زﻣﻴﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و ﺟﺬب آب ﻧﻤﺎﻳﺪ, ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻳﻦ درﺧﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻢ آﺑﻲ و ﺧﺸﻜﻲ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد اﺳﺖ.

آب و ﻫﻮا:

درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎی ﺷﺪﻳﺪ زﻣﺴﺘﺎن و ﮔﺮﻣﺎی زﻳﺎد ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﻘﺎوم اﺳﺖ و از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺷﺒﺎﻫﺖ زﻳﺎدی ﺑﻪ درﺧﺖ اﻧﮕﻮر دارد, ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﭘﺴﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﮕﻮر ﺳﺮﻣﺎی 20 درﺟﻪ زﻳﺮ ﺻﻔﺮ و40 درﺟﻪ ﺑﺎﻻی ﺻﻔﺮ را ﺑﺪون ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺧﺴﺎرت و ﺻﺪﻣﻪ ای ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ ﺑﺎ زﻣﻴﻦ ﻣﺮﻃﻮب ﺳﺎزﮔﺎری ﻧﺪارد, رﻃﻮﺑﺖ زﻳﺎد در ﺧﺎك ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺑﻴﻤﺎری و ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ ﻳﻘﻪ درﺧﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻬﺎﻳﺘﺎُ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺸﻚ ﺷﺪن درﺧﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد.

ﺧﺎك:

ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻛﻬﺎ ﺑﺮای ﻛﺎﺷﺖ درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ, ﺧﺎﻛﻬﺎی ﻟﻴﻤﻮﻧﻲ ﺳﺒﻚ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺎﻛﻬﺎی ﺷﻨﻲ - رﺳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در اراﺿﻲ ﺳﺒﻚ ﻣﺼﺮف ﻛﻮد ﺑﺮای ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻨﺎﺳﺐ, زﻳﺎد ﺑﻮده وﻟﻲ در اراﺿﻲ رﺳﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻛﻪ رﻃﻮﺑﺖ را ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﻳﺎد و ﺑﺮای ﻣﺪﺗﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲ در ﺧﻮد ﻧﮕﺎه ﻣﻲ دارﻧﺪ, ﻛﺎﺷﺖ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺸﻲ ﻧﻤﻲ دﻫﺪ و ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺼﻮل ﭼﻨﺪان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.

درﺧﺖ ﭘﺴﺘﻪ ﺗﺎ اﻧﺪازه ای ﻧﺴﺐ ﺑﻪ ﺷﻮری ﺧﺎك ﺑﺮدﺑﺎر اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺑﺮدﺑﺎری, ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﻳﺪه ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺎﻏﺪاران ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻚ ﺑﺮای اداﻣﻪ ﺣﻴﺎت و رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ اﻳﻦ درﺧﺖ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺟﺎﺋﻴﻜﻪ در ﺑﻌﻀﻲ از اراﺿﻲ ﻏﻴﺮ ﺷﻮر, اﻗﺪام ﺑﻪ اﻓﺰودن ﻧﻤﻚ ﺑﻪ ﺧﺎك وﻳﺎ آب آﺑﻴﺎری, ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻮد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺴﺘﻪ در اراﺿﻲ ﻓﺎﻗﺪ ﻧﻤﻚ ﺑﺨﻮﺑﻲ روﻳﻴﺪه و ﻣﺤﺼﻮل زﻳﺎد و رﺿﺎﻳﺘﺒﺨﺸﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.