تحقیق عدالت اقتصادی از دیدگاه دین اسلام

معرفی و بخشهایی از متن تحقیق بررسی عدالت اقتصادی از دیدگاه دین اسلام

چکیده

عدالت، مخصوصا عدالت اقتصادی، ویژگی بسیار مهم دولت اسلامی است و در کنار تقوا، شاخص جامعه اسلامی به شمار می رود. مفهوم عدالت اقتصادی، مراعات حقوق اقتصادی است و زمینه ساز تحقق اهداف عالیه اسلامی می باشد. معیار عدالت، اهداف عدالت، تقدم عدالت بر رشد و توسعه و اینکه کارآیی لازمه عدالت است، از محورهای مهم مبحث عدالت اقتصادی است. علی رغم آنکه همه فرهنگها و مکاتب، خواهان عدالت اقتصادی و مدافع آن هستند ولی دین مقدس اسلام، آنگونه که امیرالمؤمنین علی(ع) بحق زبانِ گویا و مجری صادق آن بوده اند، خاستگاهها، پیامدها و اهداف خاص خود را دارد.

کلید واژه ها : عدالت، دین اسلام، عدالت اقتصادی.

تعاریف عدالت اقتصادی

تعاریف مختلفی از عدالت ارائه شده است:

عدالت به عنوان معیار فرادینی، در لغت به معنای مساوات، برابری، میانه روی، توازن، حد متوسط، انصاف، استقامت، و غیره استفاده شده است.

به عقیده دکتر شریعتی عدالت به معنای برابری طبقاتی، نفع استثمار فرد از فرد و طبقه از طبقه، نفی تضاد و تبعیض اقتصادی، حقوقی و اجتماعی و غیره نیاز بزرگ کشورهای اسلامی در دنیا و جهان سوم است. عدالت از نظر فارابی توزیع اصولی نیازهای اساسی مردم است و حکومت وسیله ای برای تحقق عدالت در نظر گرفته می شود. در عین حال فارابی و نیز خواجه نصیر طوسی عدالت را فضیلت بهتر انسانی نیز تلقی می کنند....

معیارهای عدالت اقتصادی در اقتصاد اسلامی

برای تبیین قواعد و معیارهای شریعت اصلی در زمینه عدالت اقتصادی راه مستقیم، مراجعه به آیات و روایات و راه غیر مستقیم استفاده از نظرات متفکران اسلامی است که به طور عام مقید به اصول و مبانی شریعت اسلام هستند. بر این اساس، موارد زیر به عنوان معیار های عدالت اقتصادی در اسلام مطرح می گردد:

1. حق برخورداری برابر از منابع و ثروت های عمومی: افراد زیادی در مورد اهمیت این موضوع سخن گفته اند. علامه طباطبایی می فرماید که همه ثروت ها برای همه مردم است.

شهید مطهری، عدالت را به معنی ایجاد امکانات مساوی قانونی و اجرای قانون به طور مساوی معرفی کرده است. وی بیان می کند : اقدامات اسلامی در این زمینه در دو قسمت است، یکی در قسمت قانون و ایجاد امکانات مساوی قانونی برای همه و دوم، در زمینه ایجاد امکانات مساوی برای همه. یکی از مسائل اساسی در این مورد تقسیم عادلانه امکانات و مواد اولیه طبیعی نسبت به افراد اجتماع است، چه در واقع اختلاف در تصاحب این سرمایه اولیه موجب اختلافات بعدی اجتماعی می شود و تبعیض در این مورد ریشه بسیاری از تبعیض ها خواهد بود. در این مورد، عدالت یعنی اینکه همه مردم بهره و سهمی را که بالقوه در زمین یا اجتماع دارند به آنها برسد تا آن را به فعلیت برساند....

فهرست مطالب مقاله

چکیده

مقدمه

تعاریف عدالت اقتصادی

پیشینه تحقیق

معیارهای عدالت اقتصادی در اقتصاد اسلامی

معیار کارایی در اقتصاد اسلامی

ابعاد عدالت اقتصادی

شاخص های عدالت اقتصادی

منابع